Depresja młodzieńcza
Smutny, agresywny, przestał się uczyć, nic mu się nie chce… Czy to tylko przejawy młodzieńczego buntu? Nie wolno ich bagatelizować, może się okazać, że to symptomy depresji. Cierpi na nią prawie jedna trzecia nastolatków. Przechodzą trudny czas, muszą zacząć podejmować ważne decyzje, ułożyć sobie relacje rodzinne i rówieśnicze, a do tego przeżywają gwałtowne emocje. Bez względu na przyczyny pojawienia się depresji warto dowiedzieć się jak im pomóc.
Przyczyny depresji
u młodzieży
- zgodnie z przeprowadzonymi badaniami zaburzenia depresyjne są diagnozowane u 19–32% młodzieży w wieku 13–17 lat,
- szacuje się, że ryzyko wystąpienia schorzenia jest znacznie częstsze u dziewcząt – w okresie adolescencji dziewczynki chorują 2 razy częściej niż chłopcy. Przed okresem pokwitania depresja występuje równie często u dziewczynek i chłopców,
- należy zaznaczyć, że u znacznej części nastolatków depresja ma charakter przejściowy, jednak nie u wszystkich,
- choroba może wynikać z przyczyn biologicznych, trudności wynikających z kształtowania się tożsamości i związanym z tym procesem kryzysem rozwoju osobowości. Konieczność przyjęcia bardziej wymagającej roli społecznej sprawia, że ten moment jest dla młodych ludzi wyjątkowo trudny. Lęki, które występują u młodych osób dotkniętych depresją są najczęściej związane z obawami o przyszłość oraz z podejmowaniem dorosłych decyzji.
Depresja młodzieńcza często jest bagatelizowana przez osoby dorosłe z otoczenia chorego i tłumaczona jest młodzieńczym buntem.
Nastolatek cierpi w milczeniu.
Objawy depresji
Należy zawsze reagować w przypadku zaobserwowania u młodego człowieka objawów depresji. Ta choroba przebiega często skrycie, a to niesie ryzyko, że pozostanie niezauważona. Do jej objawów należą:
- złe samopoczucie fizyczne; np.: inne niż typowe dolegliwości bólowe, nadmierne wyczulenie na punkcie funkcjonowania swojego organizmu (wyolbrzymianie dolegliwości fizycznych),
- zaburzenia aktywności – brak energii, szybkie męczenie się, ciągłe uczucie znużenia,
- zaburzenia koncentracji uwagi i zapamiętywania, które mogą powodować problemy w nauce,
- lepsze funkcjonowanie w godzinach wieczornych niż w ciągu dnia, trudności z porannym wstawaniem, zaburzenia snu i apetytu,
- rozdrażnienie, uczucie zmęczenia, przygnębienie, zmienność nastroju,
- utrata zdolności do odczuwania przyjemności,
- niskie poczucie własnej wartości, negatywna ocena siebie, rzeczywistości i przyszłości,
- izolowanie się – ograniczenie kontaktów z otoczeniem, zamykanie się w sobie,
- zachowania autodestrukcyjne: używanie alkoholu, substancji psychoaktywnych, samookaleczenia, myślenie o śmierci, w tym próby samobójcze.
Zobacz film
Sprawdź swoją wiedzę
na temat depresji
Poznaj ważne fakty i mity na temat depresji.
Objawy depresji
Sposoby na wyjście z depresji
Jak żyć po depresji
Wymioty
Obniżona samoocena
Lenistwo, niechęć do aktywności wymagających wysiłku przy niezmienionym zainteresowaniu aktywnościami, które są przyjemne
Utrzymujący się smutek
Osłabienie fizyczne i psychiczne po chorobie
Myśli i zamiary samobójcze
Obniżony lub podwyższony apetyt
Krótkotrwały smutek
Rozdrażnienie i niepokój po stosowaniu używek
Bezsenność
Szukanie wyjścia z depresji na własną rękę
Regularny tryb życia
Terapia
Nieregularny tryb życia - np. granie w gry do późna
Pasje i zainteresowania
Relacje z bliskimi osobami
Używki
Leczenie farmakologiczne
Izolowanie się
Imprezy
Nieregularny tryb życia
Używki
Dbanie o relacje międzyludzkie
Praca
Wysiłek fizyczny
Regularne wizyty u specjalisty
Zdrowa urozmaicona dieta
Nieregularne wizyty u specjalisty
Izolowanie się
Niezdrowa monotonna dieta - słodycze, fast food
Profilaktyka depresji
Aby przeciwdziałać depresji wśród młodych ludzi, warto wzmacniać i wspierać ich sprawczość i samodzielność, pomagać im budować stabilną samoocenę i realną ocenę ich możliwości i oczekiwań. To zwiększy w nich odporność na ewentualne zagrożenia, należy uwrażliwiać młodych ludzi na czynniki ryzyka (stres, trudne doświadczenia życiowe, konflikty rodzinne, predyspozycje osobowościowe), przekazywać im wiedzę na temat choroby i korzyści, jakie mogą odnieść z prowadzenia zdrowego trybu życia.
Trzeba zachęcać ich do tego, by dbali o higienę psychiczną – przestrzegali zdrowej diety, zapewniali sobie
Odpowiednio długi sen
Warto pokazywać techniki relaksacyjne, tłumaczyć jak ważne jest podejmowanie aktywności, które sprawiają im przyjemność.
Powinno się wzmacniać u nich także umiejętności społeczne. Jednocześnie warto promować wśród młodych osób
Aktywny tryb życia
ponieważ ćwiczenia fizyczne mają niezwykle pozytywny wpływ na ciało i umysł.
Nie wszystkie czynniki ryzyka można wyeliminować, jednak odpowiednie
Działania profilaktyczne
mogą zmniejszyć ich wpływ i tym samym zmniejszyć ryzyko wystąpienia depresji.
Leczenie depresji
W leczeniu depresji, często łączy się terapię farmakologiczną
z psychoterapią – warto połączyć terapię rodzinną, przy współpracy ze szkołą, z terapią indywidualną osoby chorej, ważne jest, by podjąć także działania psychoedukacyjne ukierunkowane na zrozumienie istoty choroby.
Istotne jest także uświadamianie rodziców i młodych ludzi, że warto dbać o relacje w rodzinie i pomagać im we wzajemnym rozumieniu swoich problemów i opinii.
Wyboru konkretnego leku dokonuje lekarz, biorąc pod uwagę zarówno wiek pacjenta, jak i nasilenie oraz rodzaj objawów. Zastosowanie leków jest tylko częścią kompleksowego programu terapeutycznego. Farmakoterapia jest zalecana, jeżeli dotychczasowe postępowanie psychoterapeutyczne jest nieskuteczne, epizody depresji nawracają, przy dużym nasileniu objawów depresji, obecności nasilonych myśli i tendencji samobójczych, w depresji psychotycznej.
Pomoc
Odpowiednio przeprowadzone leczenie pozwala zmniejszyć ryzyko występowania kolejnych nawrotów choroby. Osoby, które podejrzewają u siebie depresję, bądź zauważają objawy u swoich bliskich powinny skontaktować się z lekarzem psychiatrą, pomoc psychiatryczną i psychologiczną można uzyskać w Poradni Zdrowia Psychicznego, gdzie lekarz będzie mógł właściwie ocenić stan osoby cierpiącej na depresję.
Na stronie Zintegrowanego Portalu Pacjenta (https://zip.nfz.gov.pl/GSL/) udostępnionego przez Narodowy Fundusz Zdrowia w zakładce Gdzie się leczyć znajdują się aktualne informacje o adresach, telefonach, lokalizacji i godzinach otwarcia ośrodków ochrony zdrowia/zakładów opieki zdrowotnej, w tym specjalistycznych Poradni Zdrowia Psychicznego oraz Centrów Zdrowia Psychicznego, gdzie można skonsultować się z lekarzem psychiatrą i otrzymać kompleksową pomoc w wypadku podejrzenia depresji.
